Mango-आंबा बाग आणि नवीन कलमांसाठी पाणी व्यवस्थापनाचे गुपित, जाणून घ्या कसे!
आंबा फळझाड हे मुख्यतः उष्णकटिबंधीय प्रदेशात चांगले उत्पादन देते. योग्य वाढ, फुलधारणा आणि फळधारणेसाठी पाणी व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विशेषतः नवीन कलमे आणि प्रस्थापित आंबा बागांमध्ये पाण्याचे नियोजन योग्यप्रकारे केल्यास उच्च उत्पादन आणि दर्जेदार फळे मिळू शकतात. चला, आंबा बागेचे पाणी व्यवस्थापन कसे करावे हे सविस्तर पाहूया.
१. आंबा बागेसाठी पाणी व्यवस्थापनाचे महत्त्व
– योग्य पाणीपुरवठ्यामुळे झाडांची मुळे सशक्त होतात.
– फुलधारणेच्या टप्प्यावर पाणीटंचाई टाळल्यास अधिक फळधारणा होते.
– आवश्यक प्रमाणात पाणी दिल्यास फळांचा दर्जा आणि गोडवा वाढतो.
– झाडांमध्ये नमी टिकवून ठेवल्यास पानगळ आणि फुलगळ टाळता येते.
२. नवीन कलमांसाठी पाणी व्यवस्थापन
प्रथम वर्ष:
– नवीन लागवड केलेल्या झाडांना नियमित पाणी द्यावे.
– उन्हाळ्यात आठवड्यातून २-३ वेळा आणि हिवाळ्यात आठवड्यातून १-२ वेळा पाणी द्यावे.
– ठिबक सिंचन पद्धतीचा अवलंब केल्यास झाडांना योग्य प्रमाणात आणि वेळेवर पाणी मिळते.
– झाडाभोवती आच्छादन (मल्चिंग) केल्यास मातीतील ओलावा टिकतो आणि पाणी बचत होते.
दुसरे वर्ष:
– झाडांची मुळे खोलवर गेल्याने पाण्याची गरज थोडी कमी होते.
– उन्हाळ्यात आठवड्यातून १-२ वेळा आणि हिवाळ्यात १०-१५ दिवसांतून एकदा पाणी द्यावे.
– झाडाच्या वाढीच्या टप्प्यानुसार पाण्याचे प्रमाण कमी-जास्त करावे.
३. प्रस्थापित आंबा बागेसाठी पाणी व्यवस्थापन
फुलधारणेच्या काळात (डिसेंबर-फेब्रुवारी):
– फुलधारणा सुरू झाल्यानंतर जमिनीत मध्यम ओलावा ठेवावा.
– या टप्प्यात जास्त पाणी दिल्यास फुलगळ होण्याची शक्यता असते, त्यामुळे नियंत्रित पाणीपुरवठा करावा.
– झाडांभोवती आच्छादन (मल्चिंग) केल्यास ओलावा टिकून राहतो.Mango
फळधारणेच्या काळात (मार्च-मे):
– या काळात झाडाला भरपूर अन्नद्रव्ये आणि पाणी आवश्यक असते.
– आठवड्यातून एकदा पाणी द्यावे, विशेषतः उन्हाळ्यात गरजेप्रमाणे पाणी वाढवावे.
– ठिबक सिंचन वापरल्यास पाण्याचा अपव्यय कमी होतो.
फळ पक्व होण्याच्या काळात (मे-जून):
– या टप्प्यात पाणीपुरवठा कमी करावा, कारण जास्त पाणी दिल्यास फळांचा गोडवा कमी होतो.
– १०-१५ दिवसांच्या अंतराने हलक्या प्रमाणात पाणी द्यावे.
४. पाणी व्यवस्थापनासाठी उपयुक्त तंत्रे
✅ ठिबक सिंचन: पाण्याचा अपव्यय कमी करून झाडांना आवश्यक प्रमाणात पाणी मिळवून देते.
✅ मल्चिंग (आच्छादन): झाडाभोवती गवत, पालापाचोळा टाकल्यास मातीतील ओलावा टिकतो.
✅ पावसाचे संचित पाणी: पावसाचे पाणी साठवून योग्य वेळी वापरल्यास पाण्याची बचत होते.
✅ सेंद्रिय खतांचा वापर: सेंद्रिय खते वापरल्याने जमिनीतील आर्द्रता टिकून राहते आणि झाडांची मुळे सशक्त होतात.
५. निष्कर्ष
आंबा बाग आणि नवीन कलमांसाठी पाणी व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात पाणी दिल्यास उत्पादन आणि फळांचा दर्जा वाढतो. ठिबक सिंचन, मल्चिंग आणि सेंद्रिय खतांचा योग्य वापर केल्यास पाण्याचा अपव्यय टाळता येतो आणि शाश्वत शेतीस मदत होते. योग्य नियोजन करून अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी ही तंत्रे अवलंब करावीत! Mango
हे पण पहा : अमरवेल तणाचा बंदोबस्त: शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाची माहिती!
