tar-kumpan-yojana: तार कुंपण योजना: पिकांचे संरक्षण आणि शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर उपाय
शेतीत पिकांचे संरक्षण करणे हे शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे असते. अनेक वेळा वन्यप्राणी, जसे की हत्ती, डुक्कर, हरिण, नीलगाय, शेतात प्रवेश करून पिकांचे मोठे नुकसान करतात. या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने ‘तार कुंपण अनुदान योजना’ (tar-kumpan-yojana) सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ९०% अनुदानावर काटेरी तार कुंपण उभारण्यासाठी मदत केली जाते.
तार कुंपण योजनेची आवश्यकता आणि उद्दीष्टे
शेतकऱ्यांना शेती करत असताना अनेक अडचणी येतात. अनियमित पाऊस, दुष्काळ, पाणीटंचाई आणि वन्यप्राण्यांमुळे होणारे नुकसान यामुळे शेतकऱ्यांना मोठे आर्थिक नुकसान सहन करावे लागते. हे नुकसान टाळण्यासाठी आणि शेती सुरक्षित राहावी म्हणून राज्य शासनाने तार कुंपण योजनेची सुरुवात केली आहे.
ही योजना केवळ पिकांचे संरक्षणच करत नाही, तर शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होण्यासाठी देखील मदत करते. या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना २ क्विंटल काटेरी तार आणि ३० लोखंडी खांब उभारणीसाठी ९० टक्के अनुदान दिले जाते. उर्वरित १०% खर्च हा शेतकऱ्यांनाच करावा लागतो.
तार कुंपण योजनेच्या अटी आणि नियम
ही योजना राज्यातील पात्र शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध असून, त्यासाठी काही नियम आणि अटी घालून देण्यात आले आहेत:
1. शेतजमिनीवर कोणत्याही प्रकारचे अतिक्रमण नसावे.
2. वन्यप्राण्यांच्या नैसर्गिक मार्गात येणाऱ्या जमिनींना ही सुविधा दिली जाणार नाही.
3. ग्राम परिस्थिती विकास समिती किंवा संयुक्त वन व्यवस्थापन समितीकडून संमती पत्र अनिवार्य आहे.
4. योजनेतील पात्र शेतकऱ्यांना २ क्विंटल काटेरी तार आणि ३० लोखंडी खांब मिळतील.
तार कुंपण योजनेसाठी अर्ज प्रक्रिया
शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पंचायत समितीकडे अर्ज सादर करावा. अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडणे अनिवार्य आहे. अर्ज पंचायत समितीच्या संवर्ग विकास अधिकारी यांच्याकडे सादर करावा लागेल.
आवश्यक कागदपत्रे
1. सातबारा उतारा आणि गाव नमुना ८ – शेतजमिनीच्या मालकीचा दाखला.
2. जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास) – अनुसूचित जाती-जमाती किंवा इतर मागास वर्गातील शेतकऱ्यांसाठी.
3. शेतकऱ्याचे आधार कार्ड – शेतकऱ्याची ओळख पटविण्यासाठी.
4. शेतीवर एकाहून अधिक मालक असल्यास इतर मालकांचे संमती पत्र – शेतीच्या सहमालकीबाबत संमती आवश्यक.
5. ग्रामपंचायतीचा अधिकृत दाखला – शेतकऱ्याच्या गावातील अधिकृत नोंदीसाठी.
6. वनपरिक्षेत्र अधिकाऱ्याचे प्रमाणपत्र – जर शेती वनपरिक्षेत्राच्या जवळ असेल तर अधिकाऱ्याचे प्रमाणपत्र आवश्यक आहे.
तार कुंपण योजनेचे फायदे
– शेती सुरक्षित राहते: वन्यप्राण्यांमुळे होणारे नुकसान टाळता येते.
– उत्पन्नात वाढ: शेतकऱ्यांचे पीक सुरक्षित राहिल्याने उत्पादन वाढते.
– शासनाची आर्थिक मदत: ९०% अनुदानामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक भार कमी होतो.
– सिंचन आणि व्यवस्थापन सुधारते: शेतीची संरक्षक भिंत असल्याने उत्पादन व्यवस्थापन सुधारते.
महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेली ‘तार कुंपण अनुदान योजना’ शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण उपक्रम आहे. या योजनेच्या माध्यमातून पिकांचे संरक्षण करता येते, आर्थिक नुकसान टाळता येते आणि शेतीचे उत्पादन वाढविण्यास मदत होते. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा आणि आपली शेती सुरक्षित ठेवावी.tar-kumpan-yojana
हे पण वाचा : उन्हाळी टोमॅटो पुनर्लागवडीसाठी महत्त्वाचे उपाय – उत्पादन दुप्पट वाढवा!
